WhivieBlog

Scapa Distillery
Scapa Flow, Kirkwall
Orkney KW15 1SE
Scotland
Tel +44 1856 876 585
www.scapamalt.com

De Andere Orkney
Distilleerderij

Zeg
Orkney of Kirkwall en je zal Highland Park als antwoord krijgen. Nochtans heeft
Orkney nog een twee, duidelijk minder bekende, distilleerderij. Scapa werd
opgericht door John T Townsend in 1885 en ligt aan de befaamde Scapa Flow, waar
Churchill zijn zogenaamde Barriers liet optrekken door Italiaanse krijgsgevangenen
tijdens de Tweede Wereldoorlog (de Italiaanse kapel die ze naderhand optrokken
is nu een echte trekpleister voor toeristen).

Scapa
Distillery Company Ltd werd opgericht in 1919, maar ging failliet in 1934. John
& Maurice Bloch (die al Glengyle en Glen Scotia in Campbeltown bezaten),
namen de boel in 1936 over om hun blend Ambassador van de nodige malt te
voorzien. Ergens rond 1954 verkochten ze de distilleerderij door aan Hiram
Walker & Sons, die één van de spirit stills verving door een zogenaamde
Lomond Still in 1959. Hierdoor konden verschillende soorten malt geproduceerd
worden voor verschillende blends. In 1980 werden de platen er echter
uitgehaald, waardoor de Lomond Still vandaag de dag min of meer werkt als een
gewone pot still.

Scapa
gebruikt het heldere water uit de Lingo Burn voor haar productie. Tot 1962 had
Scapa overigens ook zijn eigen moutvloer met de zogenaamde Saladin Box. Er is
één wash still en één spirit still. Ze produceert ongeveer een miljoen liter
per jaar. Vandaag de dag werkt er maar een kleine ploeg. Slechts drie mensen
zijn er full time aan de slag: John Pirie, Michael Swanney en Bryn Ross. Hun
manager, Stuart Pirie, komt maar een paar keer per jaar naar Orkney. Hij
verdeeld zijn tijd over drie distilleerderijen: Scapa, Aberlour en
Glenallachie. De distilleerderij is niet open voor het publiek.

Range

Op
dit ogenblik wordt enkel de 16 Year Old officiëel gebotteld, hoewel Chivas
Brothers ook een Cask Strength Edition op de markt heeft. Daarnaast is er nog
de 25 Year Old uit 1980.

De
onafhankelijke bottelaars, met de usual
suspects Signatory, Gordon & Macphail en Douglas Laing op kop, hebben
hun weg naar Scapa wel gevonden.

Aultmore Distillery
Keith
Banffshire AB45 3JR
Scotland
+ 44 1542 881 800

Grote Beek

Tijdens
de grote whiskyboom aan het einde van de 19e eeuw werden heel wat
distilleerderijen opgericht. Deze Aultmore is er zo eentje. Ze werd gebouwd
door Alexander Edward (toenmalig eigenaar van Benrinnes) iets ten noorden van
Keith. De naam komt van het Gaelic An
t-All Mòr wat grote beek betekent en verwijst naar de Auchinderran burn, de
waterbron die Aultmore nog steeds gebruikt voor de productie van haar whisky.

Het
waterwiel dat bij oprichting gebruikt werd, werd al snel vervangen door een
stoommotor die 70 jaar lang voor de nodige energie zorgde en staat nu nog
steeds te pronken als museumstuk in de distilleerderij (elektriciteit deed pas
zijn intrede in 1969!). In 1898 werd de distilleerderij uitgebreid en
verdubbelde de productie. Ondertussen kocht Alexander Edward ook nog de Oban
distilleerderij.

Maar
in 1899 deed de Pattison Crash de vraag naar whisky kelderen en ging de
distilleerderij bankroet.

Dewar’s en nog eens
Dewar’s

Hoewel
de distilleerderij reeds in 1904 terug open ging, duurde dat niet langer dan
tien jaar, want de overheid beval distilleerderijen om de deuren te sluiten
tijdens de Eerste Wereldoorlog omdat gerst moest bewaard worden voor voedsel en
niet voor whisky.

In
1923 werd de distilleerderij gekocht door John Dewar & Sons, die de malt
als signatuur in zijn White Label begon te gebruiken. Maar twee jaar later nam
DCL (voorloper van Diageo) over om in 1930 uiteindelijk te belanden in de
portfolio van Scottish Malt Distillers Ltd. In de laatste jaren werd de
distilleerderij grondig gemoderniseerd. Eind jaren ’50 gingen zij al eerste hun
draff verkopen aan de boeren als veevoeder, de moutvloer ging dicht in 1968 en
tegen 1970 waren een nieuwe wash still en spirit still geïnstalleerd, maar ook
de gebouwen werden volledig gerenoveerd. Gedaan met het pittoreske uiterlijk
van Aultmore. Het is een efficiënte fabriek geworden.

In
1998 kocht Bacardi Group, waartoe John Dewar & Sons behoort, de
distilleerderij terug van Diageo en kwam de eerste officiële botteling, een 12
Year Old, op de markt. Er is geen bezoekerscentrum.

Range

Slechts
een heel klein percentage wordt als single malt gebotteld, want het overgrote
deel gaat naar de blenders, met de White Label van Dewar’s op kop, natuurlijk. Er
zijn dan ook maar een paar officiële releases, zoals de 12 Year Old, een Rare
Malts botteling en een Flora & Fauna Cask Strength.

Ook
onafhankelijke bottelingen zijn eerder beperkt. Enkel de Scotch Malt Whisky
Society heeft heel wat vaten op zijn actief.

Miltonduff Distillery
Elgin, Morayshire IV30 3TQ
Scotland
Tel +44 1343 547 433
Fax +44 1343 548 802

Pluscarden

Elgin
en omgeving telt enkele distilleerderijen, waaronder deze in 1824 opgerichte
Miltonduff. Ze werd gebouwd op de site van de molen van de Pluscarden Abdij,
zo’n 3 kilometer van de abdij zelve, die reeds in 1236 door Benedictijner
monniken werd gebouwd. In de distilleerderij kan je overigens een bouwsteen van
de abdij bekijken.

Bij
velen van de oudste distilleerderijen is 1824 de oprichtingsdatum, maar velen,
deze Miltonduff incluis, opereerden al veel eerder, zij het illegaal. De naam
was overigens Milton op dat ogenblik. De Duff werd pas later toegevoegd,
verwijzend naar de familie Duff, die eigenaar was van de landerijen in de
omgeving.

De Excise Act werd pas in 1823 gestemd. Robert Bain en Andrew Peary
kregen in 1824 dus hun vergunning om te distilleren. In 1866 en opnieuw in 1895
veranderde de distilleerderij van eigenaar. Vlak voor het einde van de 19e
eeuw werd ze uitgebreid. Tegen 1936 kwam ze in handen van het Canadese Hiram
Walker.

Mosstowie

Voor
de productie maakt Miltonduff gebruik van het kristalheldere water van de Black
Burn. Dankzij drie wash stills en drie spirit stills kan Miltonduff een kleine
6 miljoen liter per jaar produceren. Hiram kocht naast Miltonduff ook nog
Glenburgie, met de bedoeling om voldoende whisky te verzekeren voor de
populaire blend Ballatine’s, een bedrijf dat Hiram Walker met de grote winsten
van Prohibition had weten te verwerven.

In
1964 werden twee Lomond stills geïnstalleerd om een verscheidenheid aan malts
te produceren. De nieuwe malt kreeg de naam Mosstowie mee. Maar de vraag naar
deze malt viel tegen en na twintig jaar werden de Lomond stills verwijderd. In
1992 werd Hiram Walker ingelijfd door Allied Domecq, dat in 2005 zelf werd
opgenomen in de portfolio van Pernod Ricard.

Range

Het
merendeel van de productie verdwijnt in de blends van Ballantine’s, maar ook in
Old Smuggler en Teacher’s. Officiële bottelingen van Miltonduff zeer beperkt.
De meest recente zijn Chivas Brothers Cask Strength editions. Van de Mosstowie
zijn geen officiële bottelingen uitgebracht.

Douglas
Laing, Duncan Taylor en Signatory, om maar een paar onafhankelijken te noemen,
hebben zowel Miltonduff als Mosstowie gebotteld.

Glen Moray Distillery
Bruceland Road
Elgin, Morayshire
IV30 1YE
Scotland
Tel +44 1343 550 900
www.glenmoray.com

McDonald & Muir

Glen
Moray werd opgericht aan de stadsrand van Elgin in 1897 en was eigenlijk de
verder zetting en uitbreiding van de West Brewery die al bijna 70 jaar
operationeel was. Er werden twee pot stills geïnstalleerd en de productie van
malt whisky kon van start, zij het wel voor slechts 13 jaar. In 1910 ging ze
dicht. Afgezien van een korte heropening en sluiting in 1912, bleef ze dicht totdat
de toenmalige eigenaar van Glenmorangie, McDonald & Muir, de noodlijdende
distilleerderij overnam in 1920.

Tussen
1923 en 1958 ging het stoken door, met uitzondering van 1932, maar dan was het
tijd voor verbouwingen. Een Saladin box werd geopend, die twintig jaar lang
dienst deed. Het zelf mouten stopte in 1978, het jaar waarin ook de capaciteit
uitbreidde door het installeren van twee nieuwe stills.

La Martiniquase

Een
deel van de productie van Glen Moray was bestemd voor de blends, wat niet
langer paste in de strategie van de eigenaars. McDonald & Muir maakte dat
duidelijk door hun naam te veranderen in Glenmorangie PLC, dat in 2004 werd
opgenomen in de portfolio van Luis Vuitton Moët Hennesy. Bijgevolg kwam Glen
Moray in 2008 te koop te staan en werd gekocht door huidige eigenaars La
Martiniquaise.

Vandaag
de dag produceert Glen Moray zo’n 2,5 miljoen liter spirit per jaar met haar
twee wash en twee spirit stills. Ze gebruikt voor haar productie water uit de
rivier Lossie.

Range

De
range van Glen Moray is uitgebreid. Toen de distilleerderij nog tot de groep
van Glenmorangie behoorde kwamen er heel wat wijnfinishes op de markt. Er zijn
ook heel wat vintages uitgebracht van de jaren ’60 tot de jaren ’90. Het
vlaggenschip is echter hun entry level malt, zonder leeftijdsaanduiding, Glen
Moray Classic.

Ook
bij de onafhankelijke bottelaars is heel wat Glen Moray te vinden, met name bij
Cadenhead en Duncan Taylor. Maar de meeste onafhankelijke bottelingen komen van
de Scotch Malt Whisky Society. Dat hoeft niet te verbazen als u weet dat de
SMWS eigendom is van Glenmorangie, die eigenaar was van Glen Moray tot 2008.

Balmenach Distillery
Cromdale, Grantown-on-Spey
Morayshire PH26 3PF
Scotland
+ 44 1479 872 569

McGregor

In
1824 kreeg James McGregor voor Balmenach een vergunning om te stoken (naar
aanleiding van de Excise Act), maar de distilleerderij was al langer, zij het
wel illegaal, actief in de regio. De familie McGregor bestuurde de
distilleerderij tot 1922, wanneer ze verkocht werd aan een groep blenders.

De
Speysider zou nog een paar keer van eigenaar veranderen voordat ze in 1997 tot
Inver House Distillers zou gaan behoren. Ondertussen was er wel heel wat
gebeurd.

In
1962 werd het aantal still van vier naar zes opgetrokken en twee jaar later
werd een Saladin box geïnstalleerd, die tot midden jaren ’80 in gebruik bleef.
In 1993 was ze in de mottenballen gelegd United Distillers (nu Diageo), maar
werd door Inver House pas in maart 1998 terug geopend.

Caorunn

Balmenach
produceert zo’n 2 miljoen liter alcohol per annum in een ritme van vijf dagen
per week. Meer dan 99% daarvan is uitsluitend bestemd voor blends.

In
2009, echter, installeerde Balmenach een tweedehands still om gin te stoken.
Die wordt ondertussen vermarkt onder het merk Caorunn. Ze zijn daarmee niet de
enige natuurlijk. Denken we maar aan de Botanist Islay Gin die Bruichladdich
produceert.

Range

Naast
een semi-officiële 12 Year Old in de Flora & Fauna-reeks zijn er nog twee
Highland Selection bottelingen (een 27- en 28-jarige uit resp. 1973 en 1972,
gebotteld in 2000), maar daar houdt het verhaal van de officiële bottelingen
op.

Gelukkig
kan je Balmenach wel ontdekken dankzij de onafhankelijke bottelaars zoals
Adelphi, Blackadder, Cadenhead, Gordon & Macphail en de Scotch Malt Whisky
Society. De bekendste is misschien wel de Deerstalker-botteling.

Braeval Distillery

Chapeltown, Ballindalloch

Banffshire AB37 9JS

Scotland
+ 44 1542 783 342

Braes of Glenlivet

Braeval
is één van de jongste distilleerderijen in Schotland, gebouwd in het zuiden van
de Speyside door Chivas Brothers (Seagram’s) in 1973 onder de naam Braes of
Glenlivet (Braes is Keltisch voor steile oever, de Glenlivet is uiteraard de
rivier). Het was de eigenaar zelf die de naam wijzigde in 1995 wijzigde in
Braeval, alvorens zijn concurrenten voor de rechter te slepen om de naam
Glenlivet uit hun labels te halen (immers, Seagram’s was op dat ogenblik ook
eigenaar van The Glenlivet distilleerderij).

Ze
pocht de hoogste distilleerderij te zijn in Schotland met haar hoogte van 355
meter, maar dat wordt een beetje gecontesteerd door Dalwhinnie. Veel maakt het
niet echt uit. Het uitzicht van op de distilleerderij is alleszins
adembenemend.

Toen
Pernod Ricard ini 2001 Chivas Brothers overnam, sloot ze de distilleerderij
(net als een aantal andere, zoals Glen Keith, Caperdonich, Benriach en
Allt-A-Bhainne), maar omdat ze zo modern is ging ze in juli 2008 opnieuw in
productie.

One Man Operation

De
distilleerderij is modern in alle opzichten. Braeval heeft 13 roestvrijstalen
washbacks. Ze beschikt over 6 stills, twee wash stills en vier spirit stills
van het Milton Ball type. Ze worden verhit met stoom. In 1997 werd het hele
productieproces geautomatiseerd door de installatie van computers, zodat
slechts één medewerker de hele operatie kan besturen, bedienen, controleren.

Een
ware One Man Operation.

Range

Het overgrote deel van de productie, ca. 4,2 miljoen liter per jaar, gaat naar de eigen blends Chival Regal,
Passport en 100 Pipers, maar Braeval levert ook bulk whisky aan blenders buiten
de groep.

Er
zijn geen officiële bottelingen, maar wel een heleboel onafhankelijke.
Signatory, Gordon & Macphail, Douglas Laing en Cadenheads hebben de meeste
releases op hun naam.

Balblair Distillery

Edderton, Tain

Ross-shire IV19 1LB

Scotland

Tel +44 1862 821273

www.balblair.com

Interbellum

De
huidige distilleerderij werd opgericht door Alex Cowan & Co in 1894, maar
Balblair verwijst graag naar de oorspronkelijke Balblair distilleerderij die in
dezelfde streeks in 1790 door John Ross werd gebouwd. De huidige
distilleerderij, ontworpen door de bekende architect Charles Doig, ligt wat ten
noorden van Tain, dat misschien een belletje doet rinkelen. Immers, in dezelfde
streek ligt de bekende Glenmorangie
distilleerderij. We zitten zo’n 60 kilometer ten noorden van Inverness, in de
Highlands dus, vlabij de Dornoch Firth.

De
distilleerderij ligt op een boogscheut van Edderton Railway Station, waar het
gretig gebruik van maakte om grondstoffen aan te voeren en gevulde vaten af te
voeren. De distilleerderij ging dicht in 1915, tijdens de Eerste Wereldoorlog,
en opende pas na het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1947. Gedurende het
interbellum werd er geen Balblair gestookt.

Van Canada tot Thailand

In
1949 werd Balblair overgenomen door R. Cumming & Sons, een onderdeel van
Hiram Walker uit Canada. Onmiddellijk werd er uitgebreid. Cumming runde de
distilleerderij tot aan zijn dood in 1970.

In
1996 kocht Inver House Distillers Limited de distilleerderij. Hun portfolio
bestaat nu uit Speyburn, Knockdhu, Old Putleney en Balmenach. Inver House zelf
werd door Pacific Spirits ingelijf in 2001, waardoor het in Thaise handen kwam.
Immers, de groep wordt aangestuurd door de zakenman met de schier
onuitspreekbare naam Charoen Sirivadhanabhakdi.

Sinds
enkele jaren beschikt Balblair over een visitor center. Dat wordt sinds de
release van de film The Angel’s Share, waarin de distilleerderij uitgebreid in
beeld wordt gebracht, drukker bezocht dan ooit.

Range

Balblair
wordt tegenwoordig gebotteld zonder de typische leeftijdsaanduiding, maar als
vintage (dus door vermelding van het jaartal van distillatie), te vergelijken
met wijn. Het ontwerp van de flessen werd geïnspireerd door de nabijgelegen
Pictische steen Clach Biorach, waarvan beweerd wordt dat hij 4000 jaar oud is.

Het
aantal onafhankelijke bottelingen is eerder beperkt met als uitzondering Gordon
& Macphail.

Buffalo Trace Distillery

1001 Wilkinson Boulevard
Frankfort, Kentucky
40601 USA
Tel 1-502-696-5926 or 1-800-654-8471
http://www.buffalotrace.com

Stand Strong

In
het Wilde Westen van weleer trokken Amerika’s eerste pioneers van de oost- naar
de westkust. Onderweg passeerden ze paden die hordes van bizons doorheen de
prairie trokken. Eén zulk een bizonpad – buffalo
trace – leidde naar de Kentucky River, langswaar vandaag de dag de bekende
Amerikaanse distilleerderij al 200 jaar haar whiskey produceert. We zitten in
Frankfort, Kentucky.

Historisch
gezien heeft deze distilleerderij al verschillende namen gedragen, waaronder
George T Stagg en O.F.C. Distillery. Het is één van, misschien wel de, oudste
distilleerderijen in de States en hanteert daarom de slogan Stand Strong. Sinds
maart 2013 staat de distilleerderij op de lijst van de National Historic
Landmarks, waardoor de gebouwen beschermd zijn.

Wat
weinigen weten is dat de distilleerderij sinds 1992 in handen is van de Sazerac
Company uit New Orleans, Louisiana, een grote speler in de spiritindustrie met
niet minder dan 23 bourbons in portefeuille.

1733-2013

Hancock
Lee startte met stoken in deze streek in 1773, lang voordat er sprake was van
een distilleerderij. Het oudste gebouw on site is het Riverside House dat door
Commodore Richard Taylor werd gebouwd in 1792. Het was Harrison Blanton die de
eerste steen legde voor de officiële distilleerderij in 1812. Toen Edmund
Taylor ze kocht in 1870 kreeg ze de naam O.F.C. Distillery. Acht jaar later
verkocht hij ze aan George T. Stagg, samen met de Old Oscar Pepper Distillery
vlakbij. Stagg bracht ze onder in één complex en verkocht ze binnen het jaar
aan James Graham, een landeigenaar in de buurt, om verdere uitbreiding mogelijk
te maken. In 1886 installeerde Stagg de eerste vorm van climate control in de warehouses door te werken met ze te verwarmen
met stoom.

Door
deze lange geschiedenis bezit Buffalo Trace nu een hele resem aan gebouwen in
verschillende architecturale stijl. Er zijn verschillende soorten warehouses
die elk hun eigen stijl aan de whiskey geven. Wheatly, de huidige master
distiller, is van mening dat de vaten van de vierde en vijfde verdieping van Warehouse
C en de vaten van de vierde tot de zesde verdieping in Warehouses I en K de
allerbeste whiskey leveren. Deze locaties zijn dan ook gereserveerd voor de
Buffalo Trace bourbon, die de absolute bestseller is van het bedrijf.

Productieproces

Buffalo
Trace voorziet het volledige productieproces voor verschillende bourbons. De
belangrijkste grondstof is mais uit zowel Kentucky als Indiana. Rogge en
gemoute gerst worden van elders geïmporteerd. Het graan wordt met een
hamermolen gemalen alvorens het in de mash tun gaat.

Het
gisten gebeurt in zogenaamde fermenters, gedurende drie tot vijf dagen,
afhankelijk van het recept. Deze zijn reusachtig in vergelijking met de
traditionele washbacks in Schotland. Buffalo Trace heeft er 12 van elk ruwweg
342.000 liter! Het distillaat wordt gestookt door een beer still, die je nog
het best kan vergelijken met een column still. De tweede distillatie vindt
plaats in de zogenaamde doubler, die dan weer meer om een pot still lijkt. De
wet schrijft voor dat de spirit, die de Amerikanen White Dog noemen, een
alcoholpercentage van maximum 160 proof of 80% ABV mag hebben.

Dan
moet het rijpen op nieuw geblakerde eiken vaten. Buffalo Trace maakt zijn vaten
van eik die zo’n 70 tot 80 jaar oud is. In de zomer kan het in de warehouses
verschrikkelijk warm zijn, terwijl de winters zodanig koud zijn dat stoom wordt
gebruikt om ze te verwarmen. Voor elke batch van Buffalo Trace Bourbon worden
zo’n 25 tot 30 barrels gehuwd. Alvorens te bottelen wordt koelfiltratie op een
temperatuur van -1°C toegepast. Bijkleuren is niet toegelaten. Hij wordt wel
versneden tot 45% ABV.

Buffalo
Trace heeft een mooi visitor center en organiseert het jaar rond tours van 9u
tot 15u waarin heel dit proces uitvoerig wordt toegelicht.

Range

De
Buffalo Trace Kentucky Straight Bourbon is het vlaggenschip van de
distilleerderij waar meer dan 50% van de investering naartoe gaat. Hij werd
geïntroduceerd in 1999. Daarnaast zijn er nog een heleboel bourbons die
eveneens door Buffalo Trace worden gemaakt, onder andere Elmer T Lee, George T
Stagg, Hancock’s President’s Reserve, Sazerac Rye en Thomas H. Handy.

Zeer
bekend en hoge ogen gooiend is de zogenaamde Antique Collection die uit 5
flessen bestaat. Daarnaast is er ook nog het unieke Single Oak Project, waarbij
telkens één vat werd gemaakt uit één eik. Die vaten werden dan tegelijkertijd
gevuld met white dog en even lang gerijpt. Desalniettemin zitten er
significante verschillen op de smaak – wat de kenners natuurlijk niet verbaast.

Dallas Dhu Distillery

Mannachie Road

Forres, Morayshire IV36 2RR

Scotland
Tel +44 1309 676 548

Zwarte Moeras

Alexander
Edward bouwde de Dallasmore distilleerderij (een ontwerp van de bekende
architect Charles Doig) in 1898. Bedoeling was whisky te produceren voor
blenders. Tegen de tijd dat de distilleerderij, in Forres in het hart van
Speyside, ook effectief begon te stoken in het jaar nadien, was ze al verkocht
aan Wright and Creig Ltd uit Glasgow, een bedrijf waarin Edward bestuurslid
was. Wright and Creig Ltd waren de makers van de toen populaire Roderick Dhu
(genaamd naar een personage uit Sir Walter Scott’s The Lady of the Lake). Het bedrijf
besloot de naam Dallasmore te veranderden in Dallas Dhu, wat Keltisch is voor ‘het
Zwarte Moeras’ (of ‘vallei van de zwarte waterval’ of ook wel ‘veld van het
zwarte water’), om de link met hun populaire blend te versterken.

Na
de eerste wereldoorlog verkocht Wright and Greig Ltd de distilleerderij aan JP
O’Brien & Co, eveneens uit Glasgow, maar die gingen een jaar later al
failliet. In 1921 werd de distilleerderij dan gekocht door Benmore Distillers
Ltd, die de productie meteen aanwendde voor haar toen populaire blend Benmore.
Ze moderniseerde de distilleerderij onder andere door het aanbrengen van
elektrische verlichting en het plaatsen van nieuwe stills, alsook het bouwen
van warehouses.

Museum

In
1929 werd Benmore overgenomen door DCL en, omwille van de Drooglegging, werd
Dallas Dhu gesloten tot 1936. In 1939 viel Dallas Dhu ten prooi aan een felle
brand, iets wat bij meerdere distilleerderijen wel gebeurde in die tijd.
Tijdens WOII lag de productie opnieuw stil, tot 1947. Het laatste vat werd
afgevuld op 16 maart 1983 en dan ging de distilleerderij definitief dicht, net zoals
zoveel distilleerderijen in die periode. De licentie om te distilleren werd in
1992 opgezegd.

Maar
in plaats van de distilleerderij te laten verkommeren, besloot Historic
Scotland ze om te dopen in een levend museum, dat zeven dagen op zeven open is.
Je kan er het volledige productieproces met behulp van een audiogids leren
kennen. Waarom je dat zou willen doen zonder een gids in levende lijve in een
operationele distilleerderij is ons een raadsel. Op zondagvoormiddag kan je in
de shop geen whisky kopen.

Range

De
whisky van Dallas Dhu is niet gemakkelijk te vinden, aangezien het merendeel
voor de blends bestemd was. Enkel in de Rare Malts Selection en een paar
speciale bottelingen voor Historic Scotland werd Dallas Dhu officiëel
gebotteld.

Gelukkig
kan je hem wel proeven bij verschillende onafhankelijke bottelaars zoals Gordon
& Macphail, Duncan Taylor, Signatory, Douglas Laing en Cadenhead, om de
belangrijkste te noemen.

Karuizawa Distillery

1795-2 Oaza Maseguchi
Miyotamachi
Kitasakugun
Nagano 389-0207

Japan
Tel. +81 267-320-0288
Fax +81 267-320-0289

www.kirin.co.jp

Vulkaan

Karuizawa
(spreek uit ‘karo-zau-ah’) is een kleine, maar populaire trekpleister voor
Japanse toeristen. Het ligt min of meer smack
in the middle van het eiland Honshu, in de Nagano Prefecture, aan de voet
van de Mount Asama, de meest actieve vulkaan (laatste uitbarsting dateert van 2004).

De
plek waar de distilleerderij van Karuizawa werd gebouwd was een wijngaard tot
1955, toen de toenmalige eigenaar, The Mercian Wine Company, besloot om te
beginnen stoken. Daarmee sprongen ze op de kar van de Japanse whiskyboom. De
locatie werd aanzien als een kopie van de highlands – hoewel de zomers veel
warmer en de winter veel kouder zijn dan die in Schotland. Voor de productie
beschikt Karuizawa over vier alambieken.

Kleinste

Het
is één van de kleinere distilleerderijen van Japan met een output van slechts
150.000 liter per jaar. Daardoor is de whisky eerder zeldzaam, wat gedeeltelijk
verklaart waarom het prijskaartje zo hoog is. De lage output wijten ze aan het
feit dat ze de whisky op traditionele manier maken. Ambachtelijk, zeg maar. De
gerst, Golden Promise, wordt ingevoerd uit Schotland. Het rijpen gebeurt
voornamelijk op sherryvaten uit Spanje. Maar het typische karakter van
Karuizawa wordt volgens vele kenners bekomen door het gebruik van het locale
water, dat doorheen de lavagesteenten in de bodem naar boven borrelt.

En
hoewel Karuizawa pas begon te stoken in 1956 en dus laat toetrad tot de markt,
waren zij toch de eerste Japanse distilleerderij die haar producten begon te
exporteren, zij het wel in blends. De eerste single malt kwam pas in 1976 op de
markt.

Range

In
2007 werd The Mercian Wine Company overgenomen door de Kirin Brewery Company
(die reeds de Fuji-Gotemba distilleerderij in portefeuille heeft). En hoewel de
reputatie van de whisky onder hun leiding aanzienlijk steeg, de whisky een
aantal prijzen in de wacht sleepte en een enorme schare fans achter zich
schaarde, werd enkele jaren later de distilleerderij in de mottenballen gelegd.

Dat
is de tweede reden waarom de Karuizawa single malts zo verschrikkelijk duur
geworden zijn. De resterende stocks werden opgekocht door Number One Drinks
Company, opgericht in 2006, met als doel om de Japanse single malts in Europa
toegankelijker te maken. De whisky bestaat voornamelijk uit single cask
bottelingen, zowel onder het label Karuizawa als het label Noh.

Hanyu Distillery

Hanyu, Japan
Gesloten sinds 2000

Sake

Oorspronkelijk
was het bedrijf opgericht in Chichibu door de Akuto-familie om sake te
produceren. Isouji Akuto, grote baas tijdens de Tweede Wereldoorlog, breidde de
activiteiten uit door in 1980 een fabriek te bouwen in het stadje Hanyu, met de
bedoeling om alcohol te distilleren. Vlakbij de Tone rivier, temidden van
rijstvelden, werden de gebouwen opgetrokken. Het zou nog wachten zijn tot 1980
alvorens twee pot still werden geïnstalleerd om malt whisky te produceren.

In
2000 ging de distilleerderij dicht en de stills werden ontmanteld in 2004. De
Tao Company, die eigenaar was van de Hanyu-fabriek, ging failliet. Hanyu
dreigde, net als vele andere bedrijfjes, een voetnoot te worden in de Japanse
geschiedenis van de fusies, overnames en bankroeten.

Chichibu

Maar
dat was buiten de kleinzoon van de oprichter, Ichiro Akuto, gerekend. Die kocht
de gebouwen alsook de stocks – zo’n 400 vaten – van Hanyu die nog lagen te
rijpen in de warehouses in 2007 op. Ichiro was brand manager van Suntory en
leerde daar het klappen van de zweep kennen. Later vervoegde hij het
familiebedrijf als sales manager. Toen ze overkop ging was hij de CEO.

Met
financiële steun van de sake-stokers Sasanokawa Shuzou, kon hij de overname
realiseren en zijn eigen bedrijfje uit de grond stampen in 2007: Venture Whisky
Ltd, het bedrijf achter de nieuwe releases van Ichiro’s Malt. De 52-delige
reeks Ichiro’s Malt Card Series, met een speelkaart op het label, ging als
zoete broodjes over de toonbank.

Range

De
officiële releases van Hanyu kent namen zoals Ace of Clubs, Nine of Diamonds en
zo voorts, met een speelkaart op het label, maar er zijn ook twee releases
onder het Noh-label, een 1988 en een 2000. Ze zijn stuk voor stuk gegeerd door
zowel liefhebbers als verzamelaars.

Er
zijn, voor zover ik kon nagaan, maar vier onafhankelijke releases, waaronder
één door de Franse bottelaar Part des Anges, die zich op gesloten
distilleerderijen focust en één voor eigen bodem door The Nectar.

Kavalan Distillery

No 326, Sec 2, Yuanshan Rd

Yuanshan Township, Yilan County
264

Yilan, Taiwan

Tel + 88 63 922 9000

Fax + 88 63 922 5283

http://www.kavalanwhisky.com

Technisch hoogstandje

De
King Car Group bestaat sinds 1956 en is één van Taiwan’s grote spelers op de
voedsel- en drankenmarkt. Zelfs de Mr Brown Coffee, koffievariëteiten in blik,
is verkrijgbaar in verschillende ons omliggende landen, onder meer Duitsland en
Engeland. Maar ze hebben ook een vinger in de pap in aquacultuur en
biotechnologie.

Dat
verklaart wellicht voor een stuk waarom de distilleerderij, die gebouwd werd in
2005, één van de meest technologisch geavanceerde distilleerderijen ter wereld
is. De bestuurders van King Car hadden opgemerkt dat de consumptie van whisky
in hun land enorm was toegenomen en besloten een eigen distilleerderij te
bouwen onder de naam Kavalan. Kavalan is de naam van de oorspronkelijke bewoners
die ooit op die plek leefden, van Polynesische afkomst. Het betekent zoveel als
‘de mensen van de vlakte’.

Rijping

De
koperen stills werden in Schotland vervaardigd en leveren Kavalan zo’n 4
miljoen liter spirit per jaar op. Onder advies van de onvolprezen, maar
innemende Dr Jim Swan (’s werelds meest gerespecteerde whiskyexpert en
leermeester van Charles MacLean), nemen zij een zeer kleine middle cut, pakweg
10% van de spirit run, en rijpen deze in het vijf verdieping tellende
wharehouse.

Gezien
de temperatuur gemiddeld zo’n 15° C hoger ligt dan in pakweg Speyside en het
Engelendeel bijgevolg 15% per jaar (tegenover 2% per jaar in Schotland), gaat
de spirit op vat op een veel hoger alcoholpercentage en rijpt het veel minder
lang. Dr Swan leidde de jonge Master Blender Ian Chang op, die er nu op
toekijkt dat enkel de beste vaten worden geselecteerd om de snelle rijping tot
een goed einde te brengen.

Er
is tevens een prachtig bezoekerscentrum gebouwd tegenover de distilleerderij,
dat 1.000.000 bezoekers per jaar ontvangt! Ter vergelijking: het populaire
Glenfiddich krijgt zo’n 100.000 man over de vloer per jaar. In 2011 werd het
centrum dan ook bekroond met een World Icons of Whisky Award.

Range

De
range is beperkt en jong, natuurlijk. De eerste fles Kavalan Single Malt kwam
uit in December 2008 en is momenteel de bestseller. Daarnaast is er nog de
Concertmaster en de King Car Whisky.

Sindsdien
worden ook single casks op vatsterkte gebotteld, zowel Bourbon, Sherry, Fino en
Vinho Barrique.

Glenlossie Distillery

Elgin, Morayshire IV30 3SS

Scotland

Tel +44 1343 860 331

Fax +44 1343 860 302

Rijk verleden

Deze
Speysider werd al in 1876 opgericht door niemand minder dan John Duff, die
later ook aan de wieg van nog twee andere distilleerderijen zou staan, zijnde Longmorn en BenRiach. Maar ze is een pak minder
bekend en dat heeft alles te maken met het feit dat de productie uitsluitend
voor de blenders bedoeld was. De eerste single malt die gebotteld werd
verscheen in de semi-officiële reeks Flora & Fauna in 1990, die vandaag de
dag nog steeds te krijgen is.

John
Duff ging echter bankroet aan het einde van de 19e Eeuw, zoals
zovelen het slachtoffer van de Pattison Crash. Longmorn en Benriach werden
verkocht. Maar Glenlossie bleef het goed doen. In die mate zelfs, dat DCL, de
voorloper van het huidige Diageo, in 1919 de distilleerderij kocht. Heel wat
distilleerderijen hebben in hun verleden een brand gehad en dat wij bij
Glenlossie niet anders. In 1929 was de schade zo groot dat de distilleerderij
tijdelijk gesloten moest worden. De enige andere keer waarbij de deuren dicht
gingen was tijdens de Tweede Wereldoorlog, omdat gerst gerantsoeneerd werd.

Grote speler

In
1960 deed elektriciteit zijn intrede bij Glenlossie en in 1962 werd het aantal
stills van vier naar zes uitgebreid. De roestvrijstalen mash tun heeft een
capaciteit van 8 ton. In 1971 werd een nieuwe moutdistilleerderij op hetzelfde
terrein gebouwd, vlak achter Glenlossie: Mannochmore, ook al zo’n nobele
onbekende. Ze betrekken voor de productie van hun whisky allebei dezelfde
waterbron, de Bardon Burn.

Ten
tijde van het bezoek van de bekende whiskykronieker Alfred Barnard was de
output van de distilleerderij rond de 400.000 liter spirit per jaar. Vandaag is
Glenlossie een veel grotere speler met zo’n 2,1 miljoen liter spirit per jaar.

Range

Slechts
0,5% wordt gebotteld als single malt, onder meer in de eerder genoemde Flora &
Fauna uitgave van de 10 Year Old, de Manager’s Dram en de Manager’s Choice. Er
bestaan wel een heleboel onafhankelijke bottelingen van Gordon & Macphail,
Signatory, Duncan Taylor, Douglas Laing en ga zo maar door.

De
overige 95,5% gaat naar de blenders, die Glenlossie als een topmalt beschouwen.
Hij was lang het hart van de bekende Haig
blend.

Strathisla Distillery

Seafield Avenue, Keith

Banffshire AB55 5BS

Scotland

Tel +44 1542 783 018

Fax +44 1542 783 039

Milltown / Milton

Strathisla
is één van de meest pittoreske distilleerderijen in Schotland. Het is alvast de
meest gefotografeerde. Ze ziet er dan ook prachtig uit met die dubbele pagode
midden in het groen. We bevinden ons in de Highlands, op de denkbeeldige grens
van de Speyside. Ze beweren opgericht te zijn in 1786, door George Taylor en Alexander
Milne. Ze droeg toen de naam Milltown Distillery. Die naam wijzigde in 1870 in
Strathisla, maar in 1890 werd ze alweer omgedoopt tot Milton Distillery
(verwijzend naar het Milton Castle in de buurt). In 1951 werd definitief
gekozen voor Strathisla. Als 1786 klopt (wat niet helemaal bewezen is) zou
Strathisla één van de oudste distilleerderijen van Schotland kunnen zijn.

Zoals
zovele distilleerderijen viel ook Strathisla ten prooi aan brand. Twee keer,
zelfs. In 1876 en in 1879. Chivas Brothers had al vlak na de Tweede Wereldoorlog
interesse getoond in de aanschaf van de distilleerderij, maar de prijs lag veel
te hoog. Echter, in 1949 ging de toenmalige eigenaar George Pomoroy failliet en
werd de distilleerderij verworven door Chivas voor 71.000 pond. Ze begonnen
meteen aan een grondige renovatie. In 1965 werd het aantal stills verdubbeld. De
productie van Strathisla wordt sindsdien aangewend als de fingerprint malt voor diverse blends van Chivas, zoals de Chival
Regal en de Royal Salute.

Keith

Glen Keith Distillery ligt –
letterlijk – vlak naast de deur. Beide distilleerderijen zijn met pijpleidingen
verbonden en het vullen van vaten met de spirit van Strathisla gebeurt
letterlijk bij de buur, die tevens dient als laboratorium. Glen Keith was lange
tijd gesloten, maar Chivas heeft dit jaar beslist dat Glen Keith binnenkort
terug in productie zal gaan. In hoeverre dat zij dan nog ondersteuning zal
kunnen bieden aan Strathisla is niet helemaal duidelijk, maar Chivas Brothers
heeft vast een plan klaar.

Strathisla
heeft een visitor center, maar hier wordt maar weinig aandacht besteed aan de
malt. Het is eerder een tentoonstellings- en proefruimte voor alles wat met Chivas
Regal te maken heeft.

Range

Omdat
Strathisla zo’n belangrijke component is voor de blends van Chivas, wordt hij
nauwelijks als single malt op de markt gebracht. De enige vlot verkrijgbare is
de 12 Year Old in zijn typisch flat
bottle. Daarnaast heeft Chivas sinds 2004 een jaarlijkse release gedaan van
de Cask Strength Edition.

Bij
de onafhankelijke bottelaars zijn er al heel wat flessen verschenen, maar
Gordon & Macphail steekt er toch met kop en schouders bovenuit met meer dan
100 releases in de afgelopen veertig jaar, waaronder vaten sinds de jaren ’30
van de vorige eeuw, waaronder een 50-jarige.

Craigellachie Distillery

Craigellachie, Aberlour

Banffshire AB38 9ST

Scotland

Tel +44 1340 872 971

Waar de Spey en de
Fiddich samen komen

Tussen
Rothes en Dufftown, in hartje Speyside, werd in 1891 de Craigellachie
distillery opgetrokken, vlakbij de pittoreske plek waar de rivieren Spey en
Fiddich samen komen. Peter Mackie (bekend van White Horse) en Alexander Edward
(van Aultmore) namen de bekende architect Charles Doig hiervoor onder de arm. Van
op de distilleerderij heb je een prachtig uitzicht over het dorp met dezelfde
naam en de prachtige, ietwat bombastische Telford-brug uit 1814 die de Spey
overspant.

Na
enkele keren van eigenaar te zijn veranderd kwam de distilleerderij in handen
van SMD (wat later Diageo zou worden) en werd de distilleerderij tussen 1964 en
1965 verbouwd en uitgebreid. Het aantal stills verdubbelde. Sinds 1998 is
Craigellachie eigendom van Dewar’s (die zelf deel uitmaken van het Bacardi
imperium).

White Horse

Craigellachie
kan per jaar zo’n 3,6 miljoen liter alcohol produceren. De new make spirit
rijpt overigens niet in Craigellachie, maar wordt verscheept naar Dewar’s
warehouses in Glasgow. Het water voor de productie wordt betrokken van de
Conval Hill bron. Toch is het geen bekende single malt, omdat er zo weinig
bottelingen zijn. Het leeuwendeel van de productie is bestemd voor de blenders,
met White Horse van Dewar’s als belangrijkste.

Om
die reden wordt de Craigellachie Distillery soms ook wel White Horse Distillery
genoemd. Ze beschikken niet over een bezoekerscentrum, maar als je vooraf belt
kan je met groepjes tot 4 personen toch een rondleiding versieren.

Range

Er
bestaan maar vier officiële bottelingen. Naast een 14 Year Old die in 2004 op
de markt kwam, is er nog de Fauna & Flora botteling en de 22 Year Old 1973
uit de Rare Malts reeks. In 2003 werd er een 21-jarige gebotteld voor het
vermaarde Craigellachie Hotel, bekend omwille van zijn fenomenale whiskybar.

Er
zijn wel tal van onafhankelijke bottelingen. De Scotch Malt Whisky Society en
Gordon & Macphail hebben de meeste bottelingen op hun actief.

Pittyviach Distillery

Dufftown ABB55 4BR

Scotland

Gesloten sinds 1993

Afgebroken in 2002

Net geen twintig

Pittyvaich is een bijzondere distilleerderij in die zin dat het de distilleerderij is met de jongste levensloop in Schotland. Ze werd gebouwd in 1974 door Arthur Bell & Sons met het specifieke doel om moutwhisky te produceren voor hun blend Bell’s. De whisky was dan weer niet zo bijzonder, volgens de mening van velen. In 1993 werd ze alweer gesloten door de nieuwe eigenaar Diageo, slechts twee jaar nadat voor het eerst Pittyviach op de markt was gebracht als single malt in de semi-officiële Flora & Fauna-reeks.

Dat betekent dus dat Pittyvaich nog geen twee decennia lang heeft bestaan. Vandaag de dag is er whisky beschikbaar van deze distilleerderij die ouder is. Bovendien is er geen enkele hoop om ze te revitaliseren, want in 2002 werden de distilleerderijgebouwen met de grond gelijk gemaakt. Het enige wat vandaag de dag nog overeind staat zijn enkele zogenaamde bonded warehouses.

Dufftown

In Dufftown, de whiskyhoofdstad zeg maar, staat ook een distilleerderij met de exact zelfde naam. En de stills van deze distilleerderij werden gekopiëerd voor Pittyvaich, zodat ze konden samenwerken om voldoende spirit te produceren voor de Bell’s blend.

Pittyvaich (en Dufftown nog steeds) betrok zijn water voor de productie van de Convalleys en de Balliemore bronnen.

Gin

Een weinig bekend feit is dat Pittyvaich in de begin jaren ’90 van de vorige eeuw ook even gebruikt werd voor de productie van Gordon’s Gin. Daarvoor werd de neutrale spirit voor Gordon’s in de Cameronbridge distillery geproduceerd en dan vervoerd naar London voor verder afwerken in hun gin pot still, maar dat was een minder efficiënt proces. Daarom probeerde men Pittyviach om te zien of er in Schotland gin van hoge kwaliteit kon geproduceerd worden.

Echter, de cliënten proefden geen verschil tussen beide, waardoor de gin nu volledig wordt geproduceerd in Fife… in de Cameronbridge distillery!

Range

Na de 12 Year Old in de Flora & Fauna-reeks kwam er ook nog een (best lekkere) 20 Year Old op de markt, maar daar houdt het op wat officiële bottelingen betreft.

Pittyviach is ook te vinden bij onafhankelijke bottelaars zoals ondermeer Duncan Taylor, Signatory, James McArthur, Gordon & Macphail, Chieftains en Cadenheads.

Glen Mhor Distillery

Telford Street

Inverness IV3 5LU

Scotland
Gesloten sinds 1983

Team

In de hoofdstad van de Highlands, Inverness, werd in 1894 de Glen Mhor (spreek uit ‘Glen Vawr’, wat Gaelic is voor ‘Grote Vallei’) opgericht, maar ze werd niet ouder dan 89 jaar, want ging definitief dicht in 1983 – net als zovele distilleerderijen in handen van Diageo tijdens de grote sluitingsronde.

John Birnie en James Macinlay, van Leigh Blending House, richtte haar op. In 1920 kochten ze tevens het naburige Glen Albyn, een concurrent. Sindsdien zouden ze als team werken. Glen Mhor was uniek door in 1954 als eerste distilleerderij in Schotland gebruik te maken van de Saladin Box om haar eigen gerst te mouten. Glen Mhor werd in 1972, samen met Glen Albyn, verkocht aan DCL (wat vandaag Diageo is).

Loch Ness

Voor de productie maakte Glen Mhor, zowel voor de mash als voor de koeling, gebruik van het water uit Loch Ness. De Saladin Box werd uit gebruik genomen in 1980. Er was slechts één wash still en één spirit still, beide op stoom sinds 1963.

Glen Mhor bleef operationeel tot 1983, maar door de whisky crisis van die periode besloot Diageo een aantal distilleerderijen te sluiten. Glen Mhor hoorde daarbij. En nog geen vijf jaar later werden de gebouwen met de grond gelijk gemaakt om plaats te maken voor een shopping center. Glen Albyn onderging een soortgelijk lot (of misschien één dat nog erger is, want het shopping center op die locatie staat ondertussen zelf te verkommeren). De derde en laatste distilleerderij uit Inverness, meteen ook de oudste, Millburn, sloot in 1985.

Range

Er zijn geen officiële bottelingen van Glen Mhor op de markt gebracht. Enkel de Glen Mhor 28 Year Old 1976 en een 22 Year Old 1979 in de Rare Malts reeks van Diageo. Er zijn wel enkele onafhankelijke bottelingen op de markt, maar die worden steeds zeldzamer.

In de jaren ’90 van de vorige eeuw bracht Gordon & Macphail nog een aantal bottelingen uit, maar vandaag de dag is Glen Mhor zo goed als onvindbaar geworden.

Old Pulteney Distillery

Huddart Street
Wick Caithness KW1 5BA

Scotland
Tel +44 1955 602 371

www.oldpulteney.com

Haringhaven

In het hoge noorden van de Highlands, in de grauwe vissersstad Wick gekend om haar haring, richtte James Henderson in 1826 een distilleerderij op ter ere van de 1805 overleden Sir William Johnstone Pulteney, de man die heel wat voor de naar hem genoemde stad Pulteneytown had gedaan. Het is overigens de enige distilleerderij in Schotland die vernoemd werd naar een persoon.

De stad was ten tijde van de oprichting enkel via de zee bereikbaar, wat een groot deel van de charme is van Wick. Gerst moest dus lang zee worden aangevoerd, het afgewerkte product werd langs zee uitgevoerd. Heel wat distilleerderijarbeiders waren dan ook vissers. Dat is vandaag wel anders. Haringvisserij heeft heel wat aan belangrijkheid ingeboet en Wick is ondertussen prima bereikbaar via de A99.

Stabiel

De distilleerderij was redelijk stabiel wat eigenaars betreft. Bijna 100 jaar duurde het voordat ze verkocht werd, in 1920, aan James Watson & Co Ltd, die ze drie jaar later doorverkocht aan John Dewar’s & Sons. Twee jaar later, in 1925, werd ze overgenomen door DCL om in 1930 dicht te gaan. Pas in 1951 werd ze heropend door een advocaat uit Banff, Cumming, die ze vier jaar later verkocht aan Hiram Walker. Walker renoveerde de distilleerderij in 1959.

Sinds 1995 is de distilleerderij in handen van Inver House Distillers, die in 1997 voor het eerst de Old Pulteney 12 Year Old single malt op de markt bracht. Met 1 wash en 1 spirit still produceert Old Pulteney ongeveer 1 miljoen liter per jaar. In de warehouses liggen zo’n 30.000 vaten, voornamelijk bourbon, te rijpen. Bottelen gebeurd nog ter plaatse. In 2000 ging het visitor center open, gevestigd in één van de oudere warehouses.

Range

De core range van Old Pulteney bestaat vandaag de dag uit 4 whisky’s: 12yo, 17yo, 21yo, 30yo. Daarnaast zijn er nog enkele speciale releases zoals de 23yo Bourbon en de WK217. De 40 Year Old werd zopas gelanceerd voor £1.500.

De Old Pulteney 21 Year Old werd in 2012 verkozen tot beste whisky van de wereld door whisky-guru Jim Murray, die hem maar liefst 97,5 punten gaf! Old Pulteney wordt ook verwerkt in de blends van Ballantine’s.

Loch Lomond Distillery

Loch Lomond Industrial Estate

Alexandria, Dunbartonshire G83 0TL

Scotland
Tel +44 1389 752 781
Fax +44 1389 757 977
mail@lochlomonddistillery.com
www.lochlomonddistillery.com

Bulloch

De Loch Lomond distilleerderij werd gebouwd in 1965 in een voormalige verffabriek aan de rand van het meer waaraan de distilleerderij haar naam ontleent. Maar de geschiedenis van de familie Bulloch (die de distilleerderij in 1985 kocht) gaat terug tot 1842. Het waren vooral groothandelaars in whisky, gin en vodka. Hun bedrijf is de Glen Catrine Bonded Warehouse Company Ltd, die vandaag de dag nog bestaat en als core business het verkopen van jonge whisky in bulk heeft, voornamelijk als fillings voor blenders. Om te voorzien in een voldoende voorraad whisky, vooral bedoeld voor export, kochten ze dus de moutdistilleerderij.

Glen Catrine zag zich geconfronteerd met een stijgende vraag naar graanwhisky en besloot daarom in 1993 een Coffey Still te plaatsen om ook aan die vraag te voldoen. Het is de enige nog operationele distilleerderij die zowel mout- als graanwhisky maakt in dezelfde fabriek. Fabriek? Ja, dit kan je onmogelijk een gewone distilleerderij noemen. Er werken immers meer dan 60 mensen in de in het industriepark gelegen distilleerderij. Hun output bedraagt een slordige 10 miljoen liter graanalcohol en 2,5 miljoen liter moutalcohol, wat overeen zou komen met zo’n 43 miljoen flessen per jaar. Ze gebruiken uiteindelijk drie soorten stills. Naast de traditionele pot still en de Coffey (of continuous) still, hebben ze ook nog een kruising van de twee, die de naam Lomond Still meekreeg.

Trouwens, Loch Lomond is tevens eigenaar van Glen Scotia op Campbeltown, en gaf die whisky zopas een volledig nieuwe look. Ze slagen er maar niet in die distilleerderij te verkopen (hoewel ze al bijna een decennium te koop staat).

Doorn in het oog

Weinig mensen hadden van Loch Lomond gehoord, totdat ze in 2008 in het oog van een storm terechtkwamen die door de SWA werd ontketend. De Scottish Whisky Association verdedigt de belangen van de Schotse whiskyindustrie. Loch Lomond, die overigens geen lid is van de SWA, gebruikt drie verschillende soorten stills voor haar productie, maar de SWA heeft nu beslist dat zij geen traditionele single malt whisky maken omdat ze ook gebruik maken van de Coffey Still voor hun single malt. Bijgevolg zou Loch Lomond in de toekomst de term Single Malt niet langer op zijn labels mogen zetten.

Het voorstel van Loch Lomond om een nieuwe categorie in het leven te roepen voor hun single malt werd door de SWA verworpen. Iedereen lijkt wel een beetje voorbij te gaan aan het feit dat single malt stoken in een Coffey still wel degelijk traditioneel is, immers het werd uitgevonden in 1826 door Robert Stein en toegepast in zijn toenmalige Kilbagie Distillery. De SWA maakt vreemd genoeg geen probleem van de zogenaamde Lomond Stills. De enige nog operationele Lomond Still vind je vandaag de dag op Islay. Ugly Betty maakt de Botanist Gin bij Bruichladdich!

Kuifje

Er doet een vreemd verhaal de ronde. Hergé, de bekende Belgische bedenker van Kuifje, bedacht een whiskymerk ‘Loch Lomond’ en liet dit het favoriete merk zijn van Kapitein Haddock. Ja, sla er de geschiedenis maar op na. Duizend bommen en granaten, de goeie ouwe Kapitein dronk al Loch Lomond nog voordat de distilleerderij bestond.

Volgens de eigenaars van Loch Lomond lieten ze zich niet inspireren door Hergé en de avonturen van Kuifje voor de naam van hun distilleerderij. Maar ondertussen maken ze toch graag gebruik van de link met de populaire stripheld. Op het terrein staat ondertussen ook de gele tankwagen beschilderd met Loch Lomond, zoals hij in de strip verscheen. Desondanks is de distilleerderij niet open voor het publiek op dit moment.

Range

Omdat de distilleerderij met verschillende stills werkt, kan ze een heleboel whisky’s op de markt brengen en dat heeft ze dan ook gedaan. Namen zoals Craiglodge, Croftengea, Inchfad, Inchmoan, Inchmurrin en Old Rhosdu zijn allemaal merken van Loch Lomond. Die worden ondertussen gebotteld onder het Distillery Select label. Daarnaast hebben ze ook nog enkele blends op de markt, zoals de High Commissioner en Earl Scot en de Loch Lomond Single Highland Blended (zowel mout- als graanwhisky van Loch Lomond zelf) met rood label.

De single malt range bestaat uit de NAS-versie met blauw label, een geturfde NAS-versie met groen label en een 21 Year Old met zwart label. Tot slot is er nog een Limited Edition uit 1966.

Mortlach Distillery

Dufftown

Banffshire AB55 4AQ

Scotland
T +44 1340 820 318

Brouwerij

Dufftown
wordt door velen aanzien als de whiskyhoofdstad bij uitstek. Maar liefst negen
distilleerderijen kan je hier, in het hart van Speyside, vinden, waaronder de
bekendste van allemaal: Glenfiddich. Echter, Mortlach, opgericht rond 1823 door
James Findlater, Donald McIntosh en Alexander Gordon, is de oudste. Overigens
was William Grant, de oprichter van Glenfiddich, productiemanager bij Mortlach.
Maar na minder dan tien jaar hielden zij het voor bekeken en verkochten de
distilleerderij aan John Robertson. Het was de start van een aantal
probleemjaren waarin de distilleerderij regelmatig van handen wisselde en zelfs
werd stilgelegd.

Na
een korte periode terug als brouwerij te opereren (en zelfs heel even als kerk),
maakte John Gordon er in 1852 opnieuw een distilleerderij van en noemde zijn
whisky ‘The Real John Gordon’. George
Cowie werd de volgende eigenaar. Hij zou later ook burgemeester van Dufftown
worden, wat het zijn zoon, Alexander Mitchell Cowie, makkelijk maakte
toestemming te krijgen een spoorweg aan te leggen van het station van Dufftown
naar de distilleerderij. De stills werden verdubbeld van 3 naar 6 in 1897, wat
wijst op triple distillation of op z’n minst een vorm daarvan, zoals we ook bij
Springbank kennen. Een jaar later werd elektriciteit en een hydraulische lift
geïnstalleerd in het warehouse.

Keep walking

In
1923 verkocht de Cowie familie de distilleerderij aan John Walker & Sons,
uiteraard bekend van de Johnnie Walker blends, waarvan Mortlach vandaag de dag
nog steeds een belangrijke component is. John Walker & Sons ging op in
United Distillers & Vintners (UDV), wat uiteindelijk Diageo geworden is.

In
1964 werd een nieuwe distilleerderij gebouwd, maar de oude uitrusting bleef
behouden. De malting floors gingen dicht in 1968 (maar de mooie pagodadaken
bleven). Er zijn 6 washbacks uit lariks, een semi-lauter mash tun geïnstalleerd
in 1996, wormtubs om de spirit te condenseren en 6 alambieken die via stoom
worden verhit. Computers sturen de productie aan sinds eind jaren ’90 van de
vorige eeuw.

Oudste

Van
Mortlach zijn er weinig officiële bottelingen op de markt (er is de Mortlach 16
Year Old in de Flora & Fauna reeks), maar wel een heleboel onafhankelijke
bottelingen. De bekendste flessen Mortlach komen ongetwijfeld uit de stal van
de in Elgin gevestigde bottelaar Gordon & Macphail, die al heel wat
bottelingen op hoge leeftijd uitbrachten.

Maar
top of the bill is wellicht de oudste whisky ooit gebotteld – eveneens door
G&M – namelijk de Mortlach 70 Year Old in hun veelgeprezen, maar
onbetaalbare, Generations-reeks.