Af en toe over het muurtje kijken loont! Dat werd
afgelopen dinsdag, 26 november, nog maar eens bewezen in Gent tijdens de
Graham’s Port Tasting, georganiseerd door The Bonding Dram. De
Brand Ambassador van Graham’s Port, Joao
Vasconsoles, had zeven porto’s meegebracht om te proeven.
Ik had een dik jaar geleden al eens kennis gemaakt met
deze heerlijke versterkte wijnen, op het Spirits in the Sky Festival
in 2012, maar vond het absoluut geen straf om ze nog eens aan de
lippen te zetten. Bovendien werden er vanavond enkele vintages geschonken die
ik niet eerder had geproefd. En wetende dat mijn vrouwtje ook wel van een goede
porto kan genieten, was het geen grote moeite haar te overtuigen om een keertje
mee af te zakken naar de Graslei.
We begonnen met de Extra
Dry White Port (19%), wat eigenlijk een blend is van 2 en 3 jaar oude wijn,
die zoet en droog smaakte naar appeltjes met een zuurtje. Serveertip: 1/8 van
deze porto met tonic, wat citroenzeste en een takje munt. En zet deze porto
vooral in de koelkast!
Maar laat ik er even mijn notities op na slaan. Graham’s
werd opgericht in 1820 door de gebroeders William en John, die zich in Portugal
(een eeuwige bondgenoot van het Verenigd Koninkrijk wat de sterke link met en
aanwezigheid van vele van oorsprong Britse bedrijven in Portugal verklaard)
gespecialiseerd hadden in textiel. Maar toen één van de schuldenaars geen geld
had om zijn rekening te betalen, offreerde deze twee vaten porto. Die werden
door de Graham broers naar het HQ in London gestuurd, waar ze er onmiddellijk
weg van waren. De vraag was geboren, het aanbod gingen de Graham’s in Portugal
verhandelen. Het zou nog tot 1890 duren voor de Graham’s hun eigen wijngaard
zouden kopen en zelf de druiven zouden gaan verbouwen en porto maken.
De Six Grapes (20%)
is een iconische portowijn, die Graham’s al 130 jaar op de markt brengt. Hij
bestaat uit een mengeling van 3 en 4 jaar oude wijn die rijpte in reusachtige
vaten (één van de blendingvaten heeft een inhoud van 149.000 liter!). Hoewel
het suikergehalte even groot is, lijkt deze mierzoet. Hij heeft een prachtige
donkerrode kleur, wat hem de naam Ruby oplevert.
De beste portwijnen wordt gedeclareerd als Vintage, wat
betekent dat hij met een bepaald jaartal op de markt komt. Het declareren van
een Vintage moet binnen de 24 maanden na de oogst gebeuren en wordt ook binnen
die periode gebotteld, waar hij dan langzaam op fles verder rijpt. Portwijnen
die niet gedeclareerd worden (dus niet exceptioneel genoeg bevonden als
Vintage) worden verwerkt in de Six Grapes. Dat lijkt bijna op het feit dat deze
portwijn uit ‘afgekeurde’ wijnen bestaat (wat ook de reden is waarom men
bovenstaande procedure jarenlang angstvallig geheim hield), maar dat is veel te
kort door de bocht. De Six Grapes is een fantastische port, die zich enorm
leent tot het pairen met, bijvoorbeeld,
blauw-geaderde kaas (Stilton!).
In tegenstelling tot de Tawny Port (waarover hieronder
meer), wordt Ruby dus onmiddellijk gebotteld en rijpt deze verder op fles. De
beste wijnen (wat dus binnen de twee jaar dient gedetecteerd) worden als
Vintage gebotteld. De eerste Vintage die we te proeven kregen wat de Vintage Port 1983 (20%), die dus in
1985 gebotteld werd. Deze wijn zit al 28 jaar op fles, dus. Dit soort wijn
wordt overigens gebotteld op donkere flessen om hem te beschermen tegen licht
en dient bovendien betrekkelijk snel (binnen enkele dagen) genuttigd, alvorens
oxidatie hem een belangrijk deel van zijn smaak doet verliezen.
Enkele van de bekendste, zeg maar beste, Vintages die
Graham’s al op de markt bracht waren de 1963 en de 1970 (no surprise). En wat
belangrijk om weten is, is dat deze portwijnen verplicht afkomstig moeten zijn
uit de Douro-streek in het noordoosten van Portugal. Graham’s bezit niet minder
dan 5 wijngaarden in de Douro. Deze Vintages zijn een mengeling van de beste
wijnen van deze wijngaarden. Heel af en toe wordt wel eens een port gebotteld
van één wijngaard. Dat noemt men dan een Single Vineyard (Joao heeft het
Portugese woord herhaaldelijk gezegd, maar ik moet het u schuldig blijven –
mijn Portugees is beperkt tot ‘obrigado’).
Joao rondde zijn uitleg over de Vintages af met deze
geweldige Vintage Port 1975 (21%).
Hij legde nog uit hoe streng de porto-industrie gecontroleerd wordt. Zelfs de
(geur- en smaakloze) eau-de-vie die gebruikt wordt om de wijn te ‘verstevigen’
wordt aan strenge eisen en controles onderworpen. Zo is er een team van 25
mensen in Oporto (de stad, dus) die de verschrikkelijke job hebben om dagelijks
alle portowijnen en ook de voor de productie bestemde eau-de-vie moeten proeven
en goedkeuren. Bovendien krijgen deze flessen steeds een speciale kurk waar
niet alleen de naam van het huis, maar ook de vintage op vermeld moet worden.
Dit doet met om namaak te bestrijden.
Het verschil tussen de Ruby, Vintage en Tawny heeft alles
te maken met rijping. Zoals gezegd gaat Ruby binnen de 24 maanden op fles om
verder te rijpen indien men hem wil declareren als Vintage. Enkel de beste
wijnen worden als Vintage op de markt gebracht. De rest gaat in grote
blendingvaten voor de Six Grapes. Maar de Tawny (wat eigenlijk ‘getaand’ of
‘door de zon gebrand’ betekent), is een portwijn die op eikenhouten vaten
rijpt! Graham’s maakt naast porto ook nog droge wijnen, omdat ze de vaten van
de wijnen nodig hebben voor het rijpen van deze Tawny port.
Bij Graham’s gebruiken ze port pipes van 534 liter. Het
Engelendeel in het warme Portugal (de wijn rijpt aan de kust, omdat het in het
binnenland werkelijk te heet is met zomers rond de 35° gemiddeld) loopt op tot
2,5% per jaar. Dat betekent natuurlijk dat na 20 jaar de helft van de port
verdwenen is. De Tawny dankt zijn naam dus aan de kleur die eerder goud tot
amber dan rood is. En uiteraard smaakt hij heel anders. Nog steeds zoet en
fruitig, maar hier zijn smaken in te ontdekken die voor ons whiskydrinkers
bekender zijn, zoals vanille, karamel en tannine. De Tawny Port 20 Year Old (20%) is een geweldige blend van wijnen,
waarvan de minimum leeftijd 20 jaar is, maar Joao liet verstaan dat in deze
flessen ook wijnen van zelfs 24 jaar gebruikt zijn. Hij is op zijn best in het
gezelschap van een goede sigaar.
In de machtige Tawny
Port 30 Year Old (20%) worden de beste wijnen verwerkt. In de Graham’s
Lodge liggen niet minder dan 3000 vaten te rijpen, die zeer regelmatig worden
geproefd (some guys have all the luck). Maar ondanks de hoge leeftijd heeft hij
een hoge aciditeit, wat hem een frisheid oplevert die je niet meteen zou
verwachten. Hij smaakte naar rood en wit fruit, rozijnen en – vooral – een mix
van allerlei noten. Lekker spul, hoor! De groep was verdeeld toen de vraag
gesteld werd welke nu de lekkerste was, de 20 of de 30. Ik viel in de groep die
meer van de 30 hield, die iets minder fruitig is, maar volgens mij meer
diepgang had. Nou ja, wat weet ik in godsnaam van porto? Behalve dan dat ik het
eigenlijk best lekker vind.
En het beste moest nog komen!
Heel uitzonderlijk wordt namelijk een zogenaamde ‘Single
Harvest, Single Vineyard’ gebottled. De bekendste van Graham is de 1969 en de Raad
van Bestuur had geen zin om een nieuwe te bottelen, hoe erg één van de Graham’s
neven (ook in de RvB) ook aandrong. Die was namelijk van mening dat de Diamond
Jubilee van Queen Elizabeth (in 2012) gevierd moest worden met een Graham’s
1952. Hij speelde het slim en stapte op Berry Brothers en Rudd af, de
hofleverancier van het Britse koningshuis, met een fles die al snel tot in
Buckingham Palace werd geproefd en goedgekeurd. Graham’s kon niet anders dan
met deze uitzonderlijke port op de markt komen.
De Single Harvest
1952 Tawny Port Diamond Jubilee werd samengesteld uit niet meer dan 6 port
pipes en is ronduit schitterend. Opvallend is dat hij alweer wat donkerder is
dan de 30, omdat portwijnen na een bepaalde leeftijd hun kleur herstellen. Het
is overigens dit soort wijnen dat met ook gebruikt in de Tawny 40, maar deze vintage
was van zulke exceptionele kwaliteit dat hij op zich gebotteld werd. En dat
kunnen we alleen maar toejuichen.
We kunnen concluderen dat de port van Graham’s van hele hoge
kwaliteit zijn, maar bovendien verrassend betaalbaar. We zijn misschien een
beetje misvormd door de whiskyprijzen, maar mijn wenkbrauwen schoten
herhaaldelijk omhoog bij het horen van de prijzen (hierin zat weliswaar een
korting verwerkt die Jeroen vanavond aanbood en waar gretig gebruik van werd
gemaakt).
10 EUR Extra Dry White
14 EUR Six Grapes
97 EUR Vintage Port 1983
110 EUR Vintage Port 1975 (1,5 liter)
41 EUR Tawny Port 20yo
74 EUR Tawny Port 30yo
364 EUR 1952 Diamond Jubilee Port
Vrouwlief en ik namen wat flessen mee van deze rijke,
ronde en fruitgedreven portwijnen. Aanrader!
