Gent was afgelopen donderdag weer het decor voor een whiskytasting, georganiseerd door The Bonding Dram. Voor de gelegenheid had hij Regional Sales Manager Graham Nicholson laten afkomen om ons kennis te laten maken met de minder bekende Highland-distileerderij Tomatin. Nou ja, Highland… zowel geografisch als qua profiel leunt Tomatin heel nauw aan bij Speyside.
Tomatin werd opgericht in 1897 en is Gaelic voor ‘Hill of the juniper bush’, oftewel heuvel van de jeneverbes – hoewel de bessenstruiken allang verdwenen zijn. Het ligt slechts een 25-tal kilometer ten zuiden van Inverness, op een hoogte van 315 meter, wat betekent dat Tomatin hele koude winters kent. Graham is van mening dat dit het perfecte terroir is om whisky te laten rijpen, niet in het minst omdat hier het Engelendeel beperkt blijft.
 |
 |
 |
 |
Nagenoeg de hele productie ging tot zo’n 15 jaar geleden in blends zoals J&B, Dewar’s, The Famous Grouse, Johnnie Walker Black Label en Ballantines. Maar zelf hebben ze ook een aantal blends op de markt, zoals Talisman, Big T en Antiquary.
Pas de laatste twee decennia begon Tomatin zich meer toe te leggen op het bottelen van single malt. En met die malt gaan we vandaag kennis maken.
Tomatin 12 Year Old: vol goud, 40%
Een typische aperitiefwhisky, gerijpt op drie soorten vaten: ex-bourbon refill hogshead, ex-sherry butt en nadien gehuwd voor minimaal 3 maanden op een oloroso sherryvat, wat de mooie kleur verklaart. Op de neus krijg ik peren, mout en gestoofde appeltjes. Op de tong proef ik vooral appelsien en mout. Het geheel is best zoet en zacht. De afdronk is zacht, warm en met nootmuskaat gekruid. Al bij al een zeer makkelijk drinkbare whisky, die perfect bij een gezelschapspel op tafel hoort (27 EUR).
Tomatin 18 Year Old: zonlicht, 46%
Na 15 jaar rijping op een bourbon hogshead, kreeg hij nog een finish van 3 jaar op oloroso. De neus barst van het boomgaardfruit (appelen, peren en citrus), esdoornstroop, kaneel en een toefje rook. Op smaak biedt deze olieachtige dram citrus, bittere chocolade, heide en eikenhout. De finish is lang en droog. Deze whisky is overigens Graham’s favoriet. Ook bij ons aan tafel viel hij enorm in de smaak (50 EUR).
Tomatin 25 Year Old : zonlicht, 43%
Deze expressie zal binnenkort niet meer geproduceerd worden, dus we prijzen ons gelukkig dat hij vandaag in de line-up staat. Deze Tomatin rijpte 25 jaar lang op een refill bourbon-vat en heeft een geweldige neus: zoete peren, zwarte bosbessen en aalbessen. Maar helaas beloofd de neus een pak meer dan de palate kan opleveren. Eerder waterachtig en drogend smaakt hij naar zoete honing en noten. De afdronk is subtiel en droog. Zeer sterk begonnen, maar dan wat in elkaar gezakt (105 EUR).
Tomatin 1990 Single Cask 7738: zonlicht, 54,0%
Deze single cask (een bourbon hogshead), die slechts 160 flessen opleverde, werd gebotteld op 7 augustus 2008. De neus geeft zoethout, vanille, noten en appelsienschil. Hij is flink prikkelen, zowel op de neus als in de mond. Stevig gekruid zet de neus zich verder in de mond. De afdronk is pittig, maar heel erg kort. Tomatin koopt overigens zijn bourbon casks bij verschillende Amerikaanse producenten, zoals Buffalo Trace, Maker’s Mark en Jack Daniel’s. Er worden jaarlijks maximaal 3 single casks gebotteld (125 EUR).
Tomatin 30 Year Old: brons, 49,3%
Op 22 november 1996 werd deze gedistilleerd. Na een rijping op ex-bourbonvaten, ging hij nog twee jaar op first fill-oloroso. Er werden oloroso sherry butts gebotteld, samen goed voor 1.500 flessen van deze geweldige, bronzen 30-jarige. De neus geeft nieuw leder, sinaas, kruidnagel, witte chocolade en – onverwacht, maar niet onaangenaam – een zilte toets. Op de tong krijg ik flink gekruide appelsienen. De warme afdronk duurt helaas minder lang dan verhoopt, maar dit is toch een geweldige whisky. Voor mij kwam hij als 2e uit de bus, maar voor de groep was hij de winnaar (200 EUR).
Tomatin 1973: brons, 44%
Deze gelimiteerde editie werd op 184 decanters getrokken. Het oog wil ook wat… Het single cask (refill bourbon) 25602 werd gebotteld in november 2010 en rijpte dus meer dan 36 jaar. Deze heeft ronduit de beste neus van heel de avond. Echt glorieus: zoethout, karamel, donker fruit, citrus en zelfs gebakken bannan. Hij is lekker olieachtig en zacht gekruid met eikenhout en een zilte toets, maar kan – opnieuw – niet aan de neus tippen. Jammer! Desalniettemin een dijk van een whisky en terecht op de 2e plaats geëindigd (435 EUR).
Om af te ronden wil ik nog enkele leuke weetjes meegeven over deze distilleerderij: ze heeft momenteel 12 stills en produceert zo’n 5 miljoen liter per jaar. Er liggen maar liefst 150.000 vaten te rijpen in de 14 pakhuizen op het terrein van Tomatin. Trouwens, de crew is een echte community en de medewerkers wonen zelfs op de distilleerderij. De woonhuizen werden letterlijk tussen de pakhuizen en de distilleerderij gebouwd. Tevens heeft Tomatin haar eigen kuiperij. De master distiller (Douglas Campbell, je ziet zijn handtekening op alle flessen) is ondertussen 50 jaar werkzaam bij Tomatin. En sinds 2005 distilleert Tomatin 1 week per jaar (tussen kerst en nieuwjaar) geturfde mout.
Dit was veruit een van de leukste tastings die ik de afgelopen maanden meemaakte. Graham was een absolute entertainer en schonk, in afwezigheid van de gietslaaf van dienst, de 30-jarige zonder bottle pilot, wat op heel wat bijval kon rekenen van de aanwezigen!
Top 3
1) Tomatin 30 Year Old
2) Tomatin 1973
3) Tomatin 25 Year Old & Tomatin 1990 ex aequo
PS. Nog een dikke merci aan Pieter voor de twee Auldie-samples en Bart voor het proeven van de Tomatin 1976 Whisky Agency, alsook de flesrestjes.
